Điều chỉnh tăng tỷ lệ điều tiết ngân sách cho các địa phương chịu ảnh hưởng nặng nề của dịch COVID-19; đầu tư các sản phẩm ưu tiên tạo nên những đột phá cho phát triển; theo đuổi một chính sách khoan sức dân, nuôi dưỡng nguồn thu thông qua các biện pháp hỗ trợ và phát triển sản xuất kinh doanh... là các giải pháp được các đại biểu Quốc hội đề xuất tại phiên thảo luận về kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2021; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2022 chiều 8/11.

Phiên thảo luận được phát thanh, truyền hình trực tiếp để cử tri và nhân dân theo dõi.

SỚM BAN HÀNH LUẬT VỀ XỬ LÝ NỢ XẤU

Với tinh thần "nhìn thẳng vào sự thật, không tô hồng, không bôi đen," đại biểu Vũ Thị Lưu Mai (Hà Nội) nêu ba vấn đề lớn.

Về chính sách thu ngân sách, đại biểu cho biết báo cáo của Chính phủ đề ra giải pháp hạn chế tối đa việc lồng ghép các chính sách xã hội trong các chính sách thuế. Điều đó đồng nghĩa với việc trong 3 năm tới đây sẽ hạn chế tối đa việc miễn, giảm thuế.

Theo đại biểu, cần hết sức cân nhắc giải pháp trên. Lý do là vì việc bảo đảm tính trung lập của thuế là cần thiết, tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay điều đó là khó khả thi, kể cả khi khống chế được dịch bệnh thì những hệ quả cũng còn kéo dài trong những năm tiếp theo.

Bên cạnh đó, căn cứ vào tình hình thực tế 3 năm qua 2019, 2020, 2021 trong chính sách tài khóa, việc miễn, giảm thuế đã được áp dụng liên tục như một giải pháp hữu hiệu và trong năm 2022 rất nhiều ý kiến đề xuất tiếp tục áp dụng. Nếu như tới đây, Quốc hội ban hành gói kích thích phục hồi kinh tế thì dự kiến cũng có thể sẽ có những chính sách miễn, giảm thuế.

"Chính vì vậy, thời điểm hiện nay, nên theo đuổi một chính sách khoan sức dân, nuôi dưỡng nguồn thu thông qua các biện pháp hỗ trợ và phát triển sản xuất kinh doanh," đại biểu Vũ Thị Lưu Mai nhấn mạnh.

Vấn đề tiếp theo đại biểu quan tâm là khoảng cách giàu nghèo trong xã hội. Hai năm qua, kể từ ngày dịch bệnh bùng phát, kế sinh nhai, việc làm của nhóm nghèo nhất xã hội đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Theo báo cáo của Chính phủ, nhóm bị tổn thương nhiều nhất là nhóm nghèo nhất. Đánh giá của Ngân hàng Thế giới cũng chỉ rõ, tình trạng kiệt quệ về tài chính và khoảng cách giàu nghèo sẽ còn gia tăng nếu như không có giải pháp hữu hiệu.

Theo báo cáo của Tổng cục Thống kê năm 2016, khoảng cách thu nhập (giữa người giàu và người nghèo) là 9,8 lần thì đến năm 2019 đã tăng lên 10,2 lần, tuy nhiên trong năm 2020 con số đó giảm xuống còn 8 lần. Do đó, cần khảo sát, đánh giá thật chính xác thực trạng xã hội để nhìn thấy rõ nhất những khó khăn phải đối mặt.

Đối với các gói an sinh xã hội, với mức hỗ trợ từ 2 đến 3 triệu/người/lần mang ý nghĩa động viên rất lớn, tuy nhiên, đại biểu nêu rõ: đây chỉ là những giải pháp mang tính chất tình thế, không phải là giải pháp căn cơ lâu dài. Chỉ khi có những giải pháp hữu hiệu để phát triển sản xuất kinh doanh, tạo công ăn việc làm cho người lao động thì mới có thể thu hẹp khoảng cách giàu nghèo.

Liên quan đến vấn đề thể chế và pháp luật, đại biểu Vũ Thị Lưu Mai đánh giá trong dịch bệnh, điều được nhìn thấy rõ nhất những thiếu hụt của hệ thống pháp luật liên quan, có những tình huống không có căn cứ pháp lý để xử lý dẫn đến áp dụng tùy tiện, thiếu thống nhất. Vì vậy, cần rà soát tổng thể để có một khuôn khổ pháp lý vững chắc, ổn định, đặc biệt là mang tính dự báo cao trong những năm tiếp theo.

Về định hướng sắp tới, đại biểu đề xuất một số ý kiến. Nếu như tới đây Quốc hội thông qua kế hoạch kích thích phát triển, phục hồi kinh tế với những biện pháp tiền tệ mạnh mẽ thì việc sửa đổi Luật Các tổ chức tín dụng là cần thiết.

"Cần sớm ban hành luật về xử lý nợ xấu. Hiện nay, tỷ lệ nợ xấu khá cao, đến tháng 8 đã là 7,69% và nếu như dịch bệnh kéo dài, con số này còn cao hơn. Chúng ta không thể lấy Nghị quyết 42/2017/QH14 là nghị quyết thí điểm để áp dụng ổn định lâu dài," đại biểu nhấn mạnh.

Theo bà Mai, cần rà soát những quy định mang tính thống nhất về thẩm quyền ban hành các biện pháp chống dịch để kịp thời hạn chế tình trạng thiếu thống nhất trong xử lý giữa các địa phương thời gian qua. Ngoài ra, tạo lập một khuôn khổ pháp lý ổn định, vững chắc để huy động sức mạnh mạnh của hệ thống y tế tư nhân vào công cuộc phòng, chống dịch, khắc phục những thiếu hụt, hạn chế của hệ thống y tế công lập. Đặc biệt, Chính phủ cần sớm ban hành nghị quyết điều chỉnh chế độ, chính sách cho những người đang ở tuyến đầu phòng, chống dịch.

ĐỀ XUẤT TĂNG TỶ LỆ ĐIỀU TIẾT NGÂN SÁCH CHO THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH, ĐỒNG NAI, BÌNH DƯƠNG

Đại biểu Đỗ Thị Thu Hằng (Đồng Nai) cho rằng hơn 6 tháng qua, “cơn bão” COVID-19 bùng phát lần thứ tư đã tạo ra những sóng gió, thử thách chưa từng có trên đất nước ta, gây ra những hệ lụy, làm đứt gãy các liên kết trong nền kinh tế, ảnh hưởng nặng nề đến đến mọi mặt của đời sống xã hội.

Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam là khu vực chịu ảnh hưởng nghiêm trọng nhất do dịch xâm nhập sâu, diễn biến phức tạp tại các trung tâm kinh tế, công nghiệp lớn, nhất là Thành phố Hồ Chí Minh và một số tỉnh thành phố khác như Đồng Nai, Bình Dương, Long An… Những tác động của dịch đã thể hiện rõ trong bức tranh kinh tế của các tỉnh, thành này.

Cụ thể, trong 9 tháng đầu năm 2021, GRDP của Thành phố Hồ Chí Minh giảm 4,98% và tổng mức bán lẻ hàng hóa giảm 17,4% so với cùng kỳ.

Tại Đồng Nai, tổng mức bán lẻ hàng hóa, doanh thu dịch vụ chỉ tăng 1,12%, gần 900 doanh nghiệp phải tạm ngưng hoạt động và giải thể... Dự báo, các tỉnh, thành phố này đều không đạt được kế hoạch tăng GRDP của năm 2021. Cùng với đó là sự thiếu hụt lao động.

Ngoài thiệt hại về kinh tế, có thể nói các tỉnh, thành phố này vừa trải qua cơn bạo bệnh, căng mình trong “cơn sốt cao” kéo dài nhiều tháng. Do đó, đại biểu đề xuất Quốc hội, Chính phủ xem xét, điều chỉnh tăng tỷ lệ điều tiết ngân sách cho Đồng Nai, Bình Dương, Thành phố Hồ Chí Minh trong năm 2022 và các năm tiếp theo, từ đó giúp các địa phương có nguồn lực phục hồi kinh tế bởi đây là những nơi bị dịch bệnh tàn phá nặng nề nhất.

Khi tỷ lệ điều tiết được nâng lên, các tỉnh, thành này sẽ có nguồn lực để phục hồi, đầu tư cơ sở hạ tầng, nhất là hạ tầng giao thông, y tế, cải thiện năng lực cạnh tranh, tăng sức chống chịu trong bối cảnh dịch bệnh vẫn còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ.

Quyết sách này cùng với việc triển khai hiệu quả các chính sách hỗ trợ hiện có và các gói kích thích kinh tế ban hành sẽ giúp các địa bàn kinh tế trọng điểm phục hồi kinh tế, tạo tác động lan tỏa và kéo theo tăng trưởng của vùng kinh tế động lực phía Nam cũng như cả nước.

Bên cạnh đó, các địa phương sẽ có thêm nguồn lực để phát triển kinh tế số, tăng cường đầu tư hạ tầng kết nối liên vùng, bảo đảm an sinh xã hội và đời sống của người dân, đặc biệt là tạo điểm tựa cho hàng triệu lao động nhập cư.

TĂNG CƯỜNG NGUỒN LỰC ĐẦU TƯ DOANH NGHIỆP

Đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội) nhận định qua 4 tháng cách ly nghiêm ngặt để phòng, chống dịch, kinh tế Việt Nam đã "rơi" thẳng đứng từ mức tăng trưởng 6,61% quý 2 xuống âm (-) 6,17 % ở quý 3. Hàng chục nghìn doanh nghiệp phải đóng cửa sau mỗi một tháng, hàng chục nghìn người mất việc làm, phải rời bỏ về quê hương. Điều đó cho thấy sự chống chịu của nền kinh tế rất yếu, tiềm lực của các doanh nghiệp đang bị suy kiệt.

Đại biểu nhấn mạnh để kinh tế Việt Nam không bị lỡ nhịp phục hồi kinh tế thế giới, các doanh nghiệp không chỉ cần thêm nguồn lực để phục hồi trở lại mà còn phải vượt lên, đặt chân vào khâu sản xuất có giá trị cao trong bối cảnh thế giới đang phân bổ lại chuỗi cung ứng. Muốn vậy, các doanh nghiệp và nền kinh tế phải được tăng cường thêm các nguồn lực đầu tư.

Theo đại biểu, trước hết, cần có chính sách cấp bù lãi suất để các doanh nghiệp được vay vốn với mức lãi suất tương đương tỷ lệ lạm phát. Hoạt động kinh doanh sau đại dịch còn tiềm ẩn nhiều rủi ro, mức lợi nhuận khó để bù đắp các chi phí lãi vay cao như thị trường, trong khi các tổ chức tín dụng đang phải duy trì mức lãi suất để bảo đảm kinh doanh, đồng thời phải tăng cường trích lập các quỹ dự phòng rủi ro trong bối cảnh nợ xấu đang tiềm ẩn xu hướng gia tăng.

Nếu ngân sách dành khoảng 30-40 nghìn tỷ đồng để cấp bù sẽ có được khoảng một triệu tỷ tiền vốn lãi suất thấp để giúp các doanh nghiệp phục hồi. Tuy nhiên, kèm theo đó phải có cơ chế kiểm soát để tất cả các doanh nghiệp có nhu cầu vốn cho sản xuất kinh doanh phải được tiếp cận nguồn vốn vay giá rẻ, không để tiền vay ngân hàng "chạy vòng quanh," trở thành tiền gửi để kiếm lợi từ chênh lệch lãi suất hoặc không để tiền vốn giá rẻ sẽ đổ vào các lĩnh vực như bất động sản, chứng khoán.

Đại biểu cho rằng bên cạnh giải pháp kích cầu truyền thống là đẩy mạnh các hoạt động đầu tư công thì cần có các giải pháp mới mang tính khác biệt, đặt hàng doanh nghiệp trong nước đầu tư các sản phẩm ưu tiên tạo nên những đột phá cho phát triển. Có 3 lĩnh vực cần phải ưu tiên đặt hàng là đường sắt, kinh tế biển, hạ tầng công nghệ số.

"Tôi kỳ vọng, với những giải pháp đặt hàng không chỉ giúp cho nền kinh tế vượt qua khó khăn theo kịp đà phát triển kinh tế thế giới mà còn tạo ra các tập đoàn kinh tế mạnh để làm trụ cột, đưa Việt Nam trở thành quốc gia hùng cường, đáp ứng yêu cầu Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII đã đề ra," ông Cường nhấn mạnh./.

Phan Phương (TTXVN/Vietnam+)